Psikoteknik

 

Çalışma psikolojisinin bir dalı olan psikoteknik değerlendirme, sürücünün belirli bir işteki yeterliliğinin ortaya konması maksadıyla, beden ve zihin ile ilgili özelliklerinin testler aracılığıyla ölçülmesidir. Başka bir deyişle psikoteknik değerlendirme, bireyin belirli bir işe uygun olup olmadığını anlamaya yönelik olarak tasarlanmış bir inceleme-değerlendirme yöntemidir. Ölçüm ve değerlendirme sonucunda olumlu netice alındığında Psikoteknik Belgesi verilir.

Yetki belgesi almış özel kurumlarda yapılıyor. Sürücü, Psikoteknik Belgesi almak için kimlik fotokopisi ve ehliyet fotokopisi ile birlikte, Psikoteknik Belgesi vermeye yetkili büroya başvurur. büroda görevli uzman psikolog tarafından ticari araç şoförlerinin ve psikoteknik belgesi alma şartı oluşan sürücülerin ,bedeni ve psikolojik süreç açısından sağlıklı olup olmadıklarını belirleyen 60 dakika süreli testler uygulanır. Göstergeler olumlu ise, rapor verilir.

Oluşturulan bu rapor psikiyatrist tarafından görüldükten ve onaylandıktan sonra e-devlet sistemine düşecektir.

Sürücülerin güvenli araç kullanmalarını sağlayan zihnî özelliklerine yâni; algılama, dikkat, hafıza, muhakeme ve benzeri yeteneklerine, Psikomotor yetenek ve becerilerine yâni tepki hızı, göz, el, ayak koordinasyonu ve benzeri; tutum-davranışlarına, alışkanlık ve kişilik özelliklerine yâni risk alma, saldırganlık, sorumluluk, öz kontrol ve benzeri davranışlarına bakılıyor. Neticede, kişinin sürücülük açısından uygunluğu-yeterliliği hakkında bir kanaate varılıyor. Kanaat olumlu ise, Psikoteknik Belgesi veriliyor.

Görsel algılama ve takip becerileri değerlendirilmektedir.

4925 Sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliğie göre sürücülerde aranan şartlardan birisi Src Belgesi ve Psikoteknik Değerlendirme Raporuna sahip olunmasıdır. Yani, sürücüler src belgesi ve psikoteknik belgesine sahip olmaları gerekmektedir.

Sürücülerde güvenli araç kullanmak için temel olarak bulunması gereken algı, dikkat, hafıza, muhakeme yeteneği, hız-mesafe tahmini gibi zihinsel özelliklerinin; tepki hızı, göz, el ayak koordinasyonu gibi psiko-motor yetenek ve beceri düzeyinin, risk alma, saldırganlık, sorumluluk, öz kontrol gibi tutum, davranış, alışkanlık ve kişilik özelliklerinin bilgisayar destekli test sistemleri kullanılarak ölçülebildiği” bir sistemdir.

Böylece; bir sürücünün, bir aracı sürebilmek için asgari düzeyde, trafiğe ilişkin yeteneklere sahip olup olmadığı ve trafiğe ilişkin kişilik açısından, trafik kurallarına uyma eğilimine sahip olup olmadığı hakkında daha tarafsız, daha bilimsel ve daha standart koşullarda gerçekleştirilmiş uygulamalarla sonuçlara varılması sağlanabilmektedir.

Psiko-teknik değerlendirme merkezlerinde Psikiyatri Uzmanı ve Psikologlar görev yapmaktadır.

2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na dayalı Karayolları Trafik Yönetmeliği Madde-79; kanunun ilgili maddelerinde tanımlanan nitelikteki trafik suçlarını işleyen sürücüler, tanımlanan usul ve esaslara uygun olarak, Psikoteknik Değerlendirme ve Psikiyatri Uzmanı Muayenesine tabi tutulurlar. Muayene sonucu durumu uygun bulunan sürücülerin sürcü belgeleri Kanunun ilgili maddesinde belirtilen sürenin sonunda iade edilir.

Ticari araç kullanan sürücülerin bedeni ve psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu yetkili sağlık kuruluşlarından her beş yılda bir almaları şarttır.

Ticari araç kullanan kişiler her 5 yılda bir yetkili psikoteknik merkezinden sağlık olduğunu gösteren psikoteknik değerlendirme raporunu almalıdır.

Zihinsel Yetenek ve Beceriler

Psikomotor Yetenek ve Beceriler